در مسیر بهبود فردی مراقب تله ها باشیم
گاهی اوقات احساس می کنیم راه درستی در پیش گرفته ایم و روز به روز با تلاش فراوان و رشد فردی بیشتر به سمت یک زندگی موفق تر و پیشرفته تر در حرکت هستیم.
سعی می کنیم در این مسیر برخی مفاهیم را با توجه به فرهنگ جامعه و تعریفی که اجتماع از آن واژه دارد در زندگی خود به کار بگیریم. راه را می رویم ولی هرگز احساس آرامش و رضایت از زندگی را تجربه نمی کنیم.
بر اساس تربیت والدین خود رفتارهایمان را شکل داده ایم، فکر می کنیم انسان موفق و محبوبی هستیم و همه ی کارهایمان درست است، در حالیکه توهمی بیش نیست.
دلیلش این است که ما در تله هایی گیر افتاده ایم که خود از آن ها خبر نداریم. آگاهی از این تله ها در مسیر بهبود فردی و پیشبرد زندگی امری اقدامی ضروری و واجب است تا ما را در هرچه بهتر کردن خود و زندگی مان یاری نماید.
تله موفقیت
گاهی در میانه راه خسته می شویم، احساس می کنیم کم آورده ایم. هدف پشت هدف و تا به یکی می رسیم، آن دیگری از راه می رسد و باید برای رسیدن به آن هم تلاش کنیم، چرا این کار را می کنیم؟ چون تعریف رایج موفقیت در جامعه مدرن امروزی رسیدن به اهداف است. از نظر اجتماع فردی موفق است که به همه ی اهداف خود رسیده باشد و یا همواره در رسیدن به اهداف موفق باشد. چنین فردی توانمند، دارای عزت نفس و اعتماد به نفس بالاست و همواره عملکردش عالی بوده است.
ما نیز می خواهیم فرد موفقی باشیم و همه تلاش خود را برای شبیه بودن به فرد موفق براساس تعریف رایج آن به کار می گیریم.
زندگی بر پایه ی چنین شیوه ای حداقل سه مشکل اساسی دارد:
- تضمینی برای رسیدن به اهداف وجود ندارد و یا ممکن است بسیار دیر به دست آیند
- احساس شادمانی از رسیدن به هدف کوتاه مدت است زیرا پس از آن ذهن روی هدف دیگری متمرکز می شود
- باید همیشه تحت فشار به دست آوردن باشید تا بتوانید این موفقیت را حفظ کنید
بدین ترتیب ما در تله موفقیت افتاده ایم و خود از آن بی خبریم. در پیش گرفتن چنین عملکردی ما را محکوم به زندگی سراسر تلاش می کند و تنها زمانی احساس خوشحالی و رضایت داریم که به هدفی رسیده باشیم ، ولی چنانچه شرایط با ما یار نباشد و هدف ما تأمین نگردد، خود را شکست خورده می پنداریم و عزت نفسمان سقوط می کند. ما از یک فرد برنده تبدیل به یک فرد بازنده می شویم.
متأسفانه چنین احساساتی در افراد فوق حرفه ای بسیار شایع است.
به راستی راه درست کدام است؟ و تعریف واقعی از موفقیت چیست؟
باید خدمتتان عرض کنم موفقیت واقعی زندگی کردن بر اساس ارزش هاست. تا زمانی که شما بر پایه ی ارزش های حقیقی و درونی خود در زندگی گام برمی دارید، شما انسان موفقی خواهید بود هر چند اگر به هدف مورد نظر نرسید. انسانی که بر اساس رسالت آسمانی و درونی خود عمل می کند همیشه احساس رضایت دارد و درونش آرام است چرا که هدف حقیقی و ارزشمندی را دنبال می نماید. هر روز از زندگی سرشار از موفقیت است.
مارتین لوترکینگ، در سال 1963 به عنوان مرد سال از سوی مجله تایم برگزیده شد و در سال 1964 به عنوان جوان ترین فرد جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. او سیاه پوست آمریکایی بود که برای تصویب قانون مدنی مبارزه می کرد. معرفترین سخنرانی او به نام رؤیایی دارم در برابر بنای یادبود آبراهام لینکلن در واشنگتن سی دی برگزار شد.
آیا او در زمان حیات خود به هدفش رسید؟خیر
آیا او انسان ناموفقی بود؟ تاریخ این را نمی گوید، همه برای او احترام قائل هستند و تحسینش می کنند. زیرا او پای هدفش ایستاد و بر اساس ارزش هایش زندگی کرد.
هنگامی که تعریف ما از موفقیت، زیستن بر اساس ارزش هایمان باشد، این بدان معنا است که همین الان هم می توانیم موفق باشیم، تنها کافی است بر اساس ارزش های مان اقدام کنیم.
بر این اساس مادری که شغلش را رها می کند تا به پرورش و حمایت از فرزندانش بپردازد، بسیار موفق تر از مدیرعاملی است که درآمد میلیونی دارد، اما ارزش در دسترس بودن برای فرزنداش را نادیده گرفته است.
آلبرت انیشتن به تعریف رایج موفقیت اعتقاد داشته و همگان او را فرد موفقی می دانند، ولی آیا می دانید توصیه انیشتن به ما چه بوده است؟ او می گوید:
” سعی نکنید مرد موفقی باشید، به جای آن بکوشید در خدمت ارزش هایتان باشید.”
این یعنی او بر اساس ارزش هایش عمل نکرده و در زندگی دچار حسرت شده است. اگر زندگی نامه او را بخوانید، بر تعریف جدید موفقیت معتقدتر خواهید شد.
خوب در نظر بگیرید شما طبق تعریف جدید موفقیت عملکردهای خود را بر اساس ارزش های تان تطبیق دادید و اهداف ارزشمندی را در زندگی برای خود تعیین نمودید. در این جا باید مراقب تله های دیگری باشید که ما به آن تله ی استحقاق و تله معیارهای سرسختانه می گوییم که از مهمترین تله های شخصیتی در این مقوله به شمار می روند.
تله های شخصیتی
ما انسان ها از ابتدای تولد یادگیری را آغاز می کنیم. زمانی یادگیری ها خوب هستند و زمانی نیز ما را به تله می اندازند.
جفری یانگ روانشناس معروف اعتقاد دارد که انسان ها شش نیاز اساسی دارند که باید در دوران کودکی ارضا شود تا فرد در مسیر سلامت زیستی گام بردارد. اگر این نیازها به هر دلیلی پوشش داده نشود، به تدریج در ذهن فرد تله های (طرح واره های ) شخصیتی شکل می گیرد که بعد در زندگی ما را به دردسر می اندازد.
طرح واره ها یا تله های شخصیتی، باورهای مرکزی هستند که در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرند و تا آخر عمر با ما می مانند و اگر خیلی هنر کنیم، بتوانیم آنها را بشناسیم و تحت کنترل درآوریم.
به گفته جفری یانگ، روانشناس مشهور که در این حوزه فعال است، ما هر کاری در زندگی خود انجام می دهیم تحت تأثیر همین تله هاست و در واقع وجود آنها در درون ما نوع رفتارمان را در ارتباط با انسانهای دیگر رقم می زند.
این تله ها عبارتند از:
- تله رها شدگی یا بی ثباتی
- تله نقص یا شرم
- تله شکست
- تله استحقاق یا بزرگ منشی
- تله خویشتن داری یا خود انضباطی ناکافی
- تله معیارهای سرسختانه یا عیب جویی افراطی
- تله تنبیه
تله استحقاق یا بزرگ منشی
در مبحث بهبود فردی چنانچه در مسیر موفقیت گام برمی داریم باید مراقب این تله باشیم.
اگر شما فردی موفق هستید و احساس می کنید راه درست را یافته اید، نباید به دیگران به چشم حقارت و عقب ماندگی نگاه کنید. اگر احساس می کنید از دیگران جلو هستید و خیلی ها را پشت سر گذارده اید باید بدانید که شما در تله ی استحقاق به دام افتاده اید.
اگر فکر می کنید که دیگران راه را به اشتباه می روند و برای هدایت کردن آنها به خود اجازه دهید از آنان انتقاد کنید و اشتباهاتشان را در قالب کلمات گزنده و تحقیرآمیز به آنان گوشزد نمایید، شما در تله ی استحقاق اسیر هستید.
اگر احساس می کنید حالا که فرد موفقی شده اید و حرفی برای گفتن دارید، همگان باید به حرف های شما گوش دهند و به شیوه ی شما عمل کنند و کسی حق انتقاد از شما را ندارد و حاضر نیستید از موضع خود پایین بیایید، متأسفانه در تله ی استحقاق هستید.
اینکه سعی کنید همیشه، یک یادگیرنده ی خوب و یک آموزش دهنده ی متواضع باشید، شما را از این دام رها خواهد ساخت.
تله ی معیارهای سرسختانه یا عیب جویی افراطی
این تله نیز مخصوص افراد پرتلاش است که معتقدند همیشه باید سخت تلاش کنند و موفق شوند. این افراد همیشه در حال کار کردن هستند و مو را از ماست می کشند.
چنین افراد برای انجام کارها آنچنان به خود سخت می گیرند که نمی توانند لذت زندگی را احساس نمایند. آنها در دام کمال گرایی اسیر هستند و طاقت شنیدن کوچکترین انتقادی را از اطرافیان خود ندارند، چرا که گمان می کنند همیشه برای بهترین بودن همه ی تلاش خود را کرده اند و هیچ کاری را از قلم نینداخته اند.
با این همه سخت گیری که به خود دارند، باید به آنها حق داد از انتقاد عصبانی و دلخور شوند.
بنابراین اگر در مسیر موفقیت و بهبود گام برمی دارید مراقب این تله های شخصیتی باشید.
در مقاله بعد در مورد انواع دیگر تله های شخصیتی صحبت خواهیم کرد.
دیدگاهتان را بنویسید